نحوه پاك كردن ماهي
نحوه پاك كردن ماهي
هر نوع ماهي ، درسته ، با سرودم يا فيله ويا تكه تكه شده را بايستي قبل از پختن بخوبي شست وتميز نمود وعمليات زير را انجام داد:شكم آنها را خالي نموده باله هاي آنها را ببريد بريدن باله ها بيشتر براي زيباتر جلوه دادن ماهي طبخ شده است. ماهي بدون سرودم نه تنها اشتها آور است بلكه سرخ کردن آن هم آسانتر است.در ماهيهائي كه داراي باله خار مانند هستند, بايستي ابتدا اين زوائد بريده شوند در غير اينصورت خارها ممكن است دستها را زخمي نمايند. اسكلت استخواني اتصال باله ها به بدن ماهي ، بايستي به دقت وبا احتياط جدا شود.
ـ بريدن باله ها : ماهي را از پهنا روي تخته آشپزخانه خوابانده وبا قيچي تيز باله هاي پشتي , شكمي , مخرجي وسينه اي آنرا ببريداگر ماهي داراي خارهاي تيز است , بهتر است با يك چاقوي نوك تيز در امتداد طرفين باله ها شكافي بوجود آورده وباله ها را از اسكلت استخواني آن جدا نماييد
ـ تراشيدن فلسها : دم ماهي را با دست چپ نگه داشته وبا چاقوي معمولي ويا لبه اره اي كه در دست راست داريد فلسها را با حركت چاقو از دم به طرف سرماهي پاك كنيد(براي جلوگيري از پاشيدن وپراكنده شدن فلسها به اطراف مي توان ماهي را در ظرف بزرگ پرآب قرارداد وفلسها را داخل آب پاك كرد.)پس از تراشيدن فلسها ، ماهي را خوب شستشو دهي. د
جدا كردن استخوانهاي ماهي
براي بيرون آوردن استخوانهاي ريز ماهي بايستي ابتدا با چاقو غشايي را كه آنها را احاطه نموده است , جدا نمود. اينكار را مي توان در مورد ماهيهايي كه داراي تيغهاي بزرگ هستند مانند ماهي كپور , سفيد , آزاد وغيره انجام داد.در مورد ماهيهائي كه تيغهاي ريزتري دارند آنها را بايستي با دست جدا كرد.
جدا كردن تيغهاي جانبي
براي اين منظور ماهي شكم باز شده كامل را آنقدر باز مي نمائيم تااستخوانها وتيغهاي پشتي وجانبي كه داخل عضلات قراردارند وبوسيله غشاء پوشيده اند معلوم شوند.غشاء را با چاقو جدا كرده وتيغها را يك يك با دست از ستون مهره جدا مینماییم.براي جدا كردن ستون مهره ها با قيچي آشپزخانه ستون مهره ها را از نزديكترين نقطه به سرماهي ببريد. سپس قسمت بريده شده را با دست راست گرفته وبا احتياط آنرا به طرف دم كشيده وجدا نمایید از اين زوائد مي توانيد براي تهيه سوپ استفاده کنید .
تخليه امعاء واحشاء
براي انجام اين عمل به دو طريق مي توان عمل كرد
روش اول
بريدن شكم ماهي بوسيله قيچي : به كمك قيچي يا يك چاقوي تيز شكافي از سر به طرف دم ايجاد (يا از مخرج به طرف سر)وامعاء واحشاء ماهي را بيرون مي آورند.كليه ماهي را كه به شكل خون تيره لخته شده ودر امتداد تيره پشتي ماهي قرار دارد با چاقو تراشيده وبا آب سرد درون ماهي را كاملاً شستشو دهيد
روش دوم
خالي كردن شكم از طريق بريدن برانشها : اگر مي خواهيد ماهي را شكم پر طبخ نمائيدمي توانيد امعاء واحشاء آنرا از طريق برانشها تخليه نمائيد. براي اينكار عمليات زير را انجام دهيد:
انگشت اشاره دست راست را خم كرده وآنرا از شكاف برانش داخل گلوي ماهي فرو برده وامعاء واحشاء وبرانشها را تخليه نمائيد(در اين عمل احتياط شود انگشت شما زخمي نگردد).پس از خارج كردن امعاء واحشاء ماهي را با آب شستشو دهيد. براي تخليه امعاء واحشاء از طريق بريدگي كه درناحيه بين برانشها وزيرگلوي ماهي بوجود مي آيد نيز مي توان عمل كرد
طرز فيله كردن ماهي
- بريدن باله ها وايجاد شكاف در شكم ماهي از دم به طرف سر
- تخليه امعاء واحشاء
- شستشوي درون ماهي
جهت درآوردن فيله ها, ماهي را به شكم روي تخته آشپزخانه قرارداده (پشت ماهي به طرف سمت راست شما باشد)وبا يك چاقوي تيز از قسمت پشت در امتداد ستون فقرات برشي ايجاد نموده تا به استخوان كمر ماهي برسدسپس ماهي را به يك طرف خوابانده در امتداد شكاف برانش وعمود بر شكاف اول شكافي ديگر ايجاد نموده واز طرف سر طوري چاقو را روي استخوانهاي ماهي بطرف دم حركت دهيد تا فيله يك طرف جدا شود وبراي فيله طرف ديگر ماهي عمل اول را تكرار كنيد در حين عمل ماهي را ثابت نگهداريداستخوانهاي بزرگ ماهي را براحتي مي توان درآورد,در مورد استخوانهاي ريز مي توانيد با جدا كردن غشاي اتصال استخوانها با چاقو آنرا جدا كنيد .در صورت تمايل جهت كندن پوست ماهي مي توانيد اين فيله ها را كمي روي شعله گاز حرارت دهيد. دراينصورت كندن پوست آسانتر است
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
روشهاي كلي طبخ آبزيان
آب پزكردن
سرخ كردن ماهي
اين روش طبخ براي ماهيهاي كوچك كه گوشت نرم ولطيفي دارند مناسب است .بهتر است از روغن مايع استفاده شود.اين ماهي ها را ميتوان به وسيله سبزي هاي معطر و ادويه مزه دار كرد
جوشانيدن
اين روش منحصراً براي سوپ بكار مي رود. اين روش سبب ميشود تمام عطر وطعم ماهي به سوپ منتقل گردد , به همين منظور ماهي را بعد از تميز كردن وكندن فلسها درسته با استخوانها وزوائد (بدون امعاء واحشاء) بكار مي برند
بخارپز
طبخ آرام وسرخ كردن ماهي درفر
كباب كردن ماهي
ماهيهاي كوچك وچاق مانند قزل آلا، بچه آمور يا كپور براي كباب كردن مناسب تر هستند براي اين منظورنخست بوسيله چاقو دردو طرف ماهي بطور مورب چند برش ايجاد كرده وحدود 5 دقيقه آن را در مايع نمك ، فلفـل وآبليمو قرار مي دهيم وسپس به ماهـي روغن مايع ماليده , هر طرف ماهي را نزديك به 10 دقيقه روي آتـش كباب مي كنيم وقتي كه رنگ ماهي كمي تيـره شد، استخوان ستون فقرات به راحتي از گوشت جدا مي شود وماهي كاملاً پخته وآماده سرو خواهد بود
ريزه كاري هاي غذاي ماهي
نکاتي چند در زمينه آماده سازي ، طبخ و نگهداري ماهي و آبزيان
نحوه آماده کردن و طبخ ماهي و آبزيان تاثير مهمي بر خواص تغذيه اي آنها دارد توجه داشته باشيد که آلودگي اوليه ماهي و آبزيان تاثير مهمي در بهداشت آنها دارد بنابراين در نگهداري اين محصولات غذايي چه در خانه و چه در مراکز صيد و فروش و نيز به هنگام حمل و انتقال آن رعايت نکات بهداشتي ضروري است چنانچه آماده سازي و طبخ ماهي و آبزيان نامناسب باشد موجب هدر رفتن قسمت مهمي از خواص تغذيه اي آنها مي شود.
براي آماده سازي و طبخ آبزيان بهتر است به نکات زير توجه نماييد :
1 - براي طبخ بهتر است ماهي را به قطعات نازک تقسيم نماييد تا حرارت به صورت يکنواخت به تمام قسمت هاي گوشت ماهي برسد
2 - از مصرف نمک زياد در هنگام طبخ به قطعات ماهي خودداري نمایید
3- ماهی يخ زده را هرگز در داخل آبجوش يا گرم قرار ندهيد زيرا ارزش تغذيه اي آن به مقدار زيادي کاهش مییابد
4 - برای طبخ ماهي و آبزيان فريز شده (يخ زده) بايد حتماً چند ساعت آن را در يخچال نگهداري کنيد تا يخ آن کاملاً ذوب شود و سپس اقدام به طبخ نمایید
5 - قبل از فريز کردن ماهي بايد حتما شکم آنرا تخليه نموده و آنرا بخوبي تميز کرده و شستشو دهید.
6 - از قرار دادن ماهي تميز نشده و نشسته در فریزرز جدا خودداري کنید.
7- چنانچه عادت به مصرف ماهي سرخ کرده داريد بهتر است از حرارت بالا جهت سرخ کردن آن استفاده نکنید.
از مصرف روغن زياد به هنگام سرخ کردن ماهي جدا خودداري نمایید